Dünyada artan nüfus ile birlikte, küresel gıda talebi gün geçtikçe artmaktadır. FAO, 2025 yılında dünya nüfusunun 8 milyara, 2050 yılında ise 9.6 milyara ulaşacağını tahminlemiştir. Bu nüfus artışı nedeniyle oluşacak gıda ihtiyacının karşılanması için tarımsal üretimin 2050 yılına kadar %70 artış göstermesi gerekmektedir. Bu projeksiyon, tarım sektörünün mevcut durumunun ve gelişme eğilimlerinin tüm dünyada gözden geçirilmesini gerekli kılmaktadır. Tarım sektörü yüksek maliyetler, iklim değişikliği, verimlilik artışındaki negatif eğilim, tarımsal arazilerin azalması ve sulama için gerekli temiz suya ulaşım imkanlarının zorlaşması, artan enerji ihtiyacı, tarımsal işgücünün azalması gibi sorunlarla karşı karşıyadır.
2011 yılı ve sonrasında, ilk kez Almanya’da Dördüncü Sanayi Devrimi adı verilen, bilişim teknolojileri ile sanayinin bir araya geleceği, üretimin entegre sistemler ile organize edileceği ve yapay zekanın ön plana çıkacağı bir sanayi çevrimine girileceği duyurulmuştur. Endüstri 4.0 olarak adlandırılan bu sürece, tarım sektörünün entegrasyonu büyük önem arz etmektedir.
Nesnelerin interneti olarak tanımlanan bu sürecin tarım sektöründe uygulamaları; temelde tarım makinelerinin ve alanlarının sensörlerle donatılması ve birbirleriyle iletişim halinde olmalarıyla gerçekleştirilmekte, modern teknolojilerinin kullanımıyla verimlilik ve kalitenin arttırılması hedeflenmektedir.
Akıllı sistemlerle, tarımsal üretimin sürdürülebilirliği için önemli olan tüm faktörler üreticilerin bilgisine, hızlı ve eş anlı sunularak kaynakların etkin kullanımı sağlanmaktadır.
Daha önce de vurguladığımız gibi, günümüzde tarım sektörü gelişen teknolojinin etkisiyle büyük bir dönüşüm içindedir ve tarım sektörünün geleceğinin teknolojik uygulamalar ile şekilleneceği düşünülmektedir. Tarım 4.0 olarak adlandırılan bu süreç, en genel ifade ile bilgi iletişim teknolojilerinin tarım sektöründe kullanımı ile tarımsal üretimde verimlilik ve etkinliğin arttırılması olarak tanımlanabilir. Bunun yanında, Tarım 4.0 dönüşümü çevre dostu ve sürdürülebilir bir tarımsal üretime de işaret etmektedir.
Tarım 4.0 uygulamaları; öncelikle güvenilir ve sağlıklı gıdaya erişim imkanları yaratmakta, karar alma süreçlerini hızlandırmakta, kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlamaktadır. Ayrıca, teknoloji temelli bu uygulamalarla üretim maliyetleri de önemli ölçüde azaltılabilmektedir.
Bu kapsamda, Tarım 4.0 dönüşümü ile birlikte, bilgisayar destekli kontrol sistemleri, çeşitli yazılım ve donanım araçları, dijital sensörlerle donatılmış tarım makineleri, görüntü işleme teknolojileri gibi akıllı sistemlerin kurulması ve yaygınlaştırılması son derece önemli hale gelmiştir.
Teknolojinin tarım sektörüne entegrasyonunda en önemli aşama, tarım araçlarının ve tarımsal alanların sensörlerle donatılması ve bu araçların birbirleriyle iletişim halinde olmalarının sağlanmasıdır. Bu sayede, uydulardan alınan görüntüler işlenerek sensörlerden alınan veriler ile birleştirilmektedir. Bulut bağlantılı insansız hava araçları ile tüm tarımsal araziler gözlenebilmekte ve elde edilen bilgiler akıllı cihazlar ile anlık olarak takip edilebilmektedir. Bilgisayar tabanlı çiftlik yönetim sistemleri ile tarımsal üretimin tüm üretim süreçleri, kaynakların çiftliğe ulaşımından ürünün çıkışına kadar (tarladan sofraya) izlenebilmektedir. Özetle, tarımda akıllı sistemlerin uygulanması, hayvansal ve bitkisel üretimin verimi ve kalitesi için gerekli olan tüm bilgilerin kolayca elde edilebilmesini de sağlamaktadır.
Sözünü ettiğimiz tüm bu dönüşüm içinde, tarım sektörü artık yeni bir ekosistem tanımlamasına ihtiyaç duymaktadır. Bir tarım ülkesi olan Türkiye’nin üretim potansiyelini arttırmak amacı ile Tarım 4.0 uygulamalarına entegrasyonu, Türk tarım sektörünün geleceği ve sektörün uluslararası rekabet gücü kazanabilmesi için oldukça önemlidir.
Bu noktadan hareketle, İzmir Ticaret Borsası ve Ege Üniversitesi önemli bir işbirliği protokolü oluşturmuştur.
Türk Tarımının Global Entegrasyonu ve Tarım 4.0 projesinin amacı; Türkiye’nin Tarım 4.0 sürecine entegrasyonu için gerekli olan ekosistem unsurlarının belirlenmesi, uygulanması ve yaygınlaştırılmasına yönelik politika önerilerinin geliştirilmesidir.
Proje kapsamında tarım sektörü temsilcilerinin Tarım 4.0’a bakışını değerlendirmek üzere 29 Kasım 2017 tarihinde “Tarımda Teknolojik Dönüşüm; Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerilerinin Tespiti” konulu bir ara çalıştay düzenlenmiştir.
Ara çalıştayımızda elde edilen bilgiler, sektörün genel gelişme potansiyelini, önündeki engelleri, sorunlarını ve çözümlerini ortaya koymuştur. Ardından sektörün teknolojik gelişimine yönelik yapılacak gelecekteki çalışmalara ışık tutması amacıyla ardından İzmir Bölgesinde belirlenen ilçelerde 500 çiftçiye ve 10 teknoloji firmasına yönelik bir anket çalışması yapılmıştır.
Türk Tarımının Global Entegrasyonu ve Tarım 4.0 Projemiz kapsamında hazırlanan “Proje Sonuç Raporu” ile var olan sorunlar saptanmış, bu sürece başarılı bir entegrasyon için öneriler geliştirilmeye çalışılmıştır. Projemizin, Türkiye’nin Tarım 4.0 sürecine entegrasyonuna ve uygulanması ile yaygınlaştırılmasına yönelik politika önerilerinin geliştirilmesine katkı sağlayacağına inanıyoruz.
